Summary - Anatomie & Fysiologie

• 1 Bouw en functie van cellen

• Benoem de bouw of celstructuur met alle onderdelen

  Semi-permeable celmembraan
  Voedingsstof
  Protoplasma/cytoplasma of celplasma
  Cel organellen
  Centraallichaampjes/poollichaampjes of centriolen
  Kernmembraaan
  Celkern/nucleus
  Nucleoplasma/kernplasmaChromosomen
  Chromosomen - chromatine)korrels) DNA - Gen
• Benoem de celfunctie of levensverrichtingen van de cel

  Animale levernsverrichtingen
  

  • prikkelbaarheid
  • beweging

  
  Vegetatieve levensverrichtingen
  

  • stofwisseling/functionele fase
  • groei/groeifase
  • voortplanting/delingsfase
• Omschrijf de indirecte, directe en reductiedeling

  • Bij de directe celdeling vinden de deling vh cellichaam en de celkern gelijktijdig plaats. BV bij micro-organisen: bacterien, schimmels en wieren.
  • Bij indirecte celdeling ofwel mitose, kenmerkt zic door 5 fasen.
    1. Celkernmembraan verdwijnt - 2 poollichaampjes naar uiteinden vd cel. Chromosomen als draden in de kern zichtbaar en verdubbelen zich (2 x 46 = 092 chromatidedraden.
    2. De chromosomen delen zich in de lengte, waarna de ontstane helften ieder naar een uiteinde vd celpolen toegaan. Van pool tot pool ontstaan een spoelvormige structuur, de kernspoelfiguur. Bij elke pool ligt een complete en identiek (2 x 46) chromosome van de nu verdwenen moederkern.
    3.Rond de beide chromosome verzamelingen wordt nu een kernmembraan gevormd. De kerndeling is nu voltooid.
    4. De celwand(membraan) begint zich in het madden in te snoeren tot er een splitsing tusen beide celkernen ontstaat. Er zijn nu 2 cellen ontstaan, half zo groot als de oorspronkelijke cel.
    5. Als afsluiting verdwijnen de spoeldraden en uit de chromosome worden weer chromatinekorrels gevormd. Zij vormen nu weer het chromatinenetwerk. Er zijn nu 2 cellen gevormd beide met hetzelfde aantal chromosome (46) als voor de celding en met dezelfde ergelijke eigenschappen als de oorspronkelijk cel.
  • De reductiedeling of geslachtelijke celdeling / meiose / ergelijkheid.
    Geslachtscellen ongtstaan na een special soor celdeling. Hierbij ontstaan cellen die maar de helft vh aantal chromosome bevaaten, 23 ipv 46. De celdeling vertoont veel overeenkomsten met die van de mitose behalve dus bij het rangschikken vd chromosome is er 1 verschil. Bij elk pool komt 1 set van 23 chromosome terecht, elk met het totale genetisch archief/erfelijkheid.
    
    
    
• Anatomie

  Kennis vd bouw vh menselijk lichaam
• Fysiologie

  Kennis vh functioneren vh menselijk lichaam
• Cel (cyt)

  Opbouw, cellichaam, celkern met hun celvloeistof
• Chromatine

  Korrels/chromosome in de celkern
• Chromasomen

  Dragers van erfelijke eigenschappen
• DNA

  Bevat erfelijke eigenschappen
• Genen/Gen

  Bepaalde deeltjes DNA/ bevat erfelijke eigenschappen
• Organellen

  Lichaampjes in het cytoplama voor aamaak van gewenste stoffen
• Poollichaampjes/centriolen

  Onderdeel vd cel dat betrokken is bij de celdeling
• Animale levensverrichtingen

  Functie vd cel/prikkelbaarheid en beweging
• Vegetatieve levensverrichtingen

  Functie vd cel / stofwisseling, groei en voorplanting
• Celdeling

  Directe, indirecte en reductiedeling / mitose en meiose
• Celdifferentie

  Proces van verschillende bouw en functie van een cel.
• Leerdoelen met betrekking tot cellen
  

  • Kennis enn begrip vd structuur en functies vd cellen die essentieel is voor het begrip vd functie van alle lichaamsorganen
  • Bouw en functie van cellen en celdeling kunnen omschrijven
    
• Het zenuwstelsel
  Het verkrijgen van inzicht in bouw en functie vh zenuwstelsel in verband met het besturen van alle animale en vegetatieve levernsverrichtingen vh lichaam in het algemeen en de functie van been en voet in het bijzonder.

• 2 Weefselsoorten

• Leerdoelen mbt weefsels
  

  • Kennis en begrip verkrijgen van structuur en functie vd cellen die de bouwstenen zijn vd weefsels waaruit afzonderlijke organen - die teamen orgaansystemen vormen - zijn opgebow, zodat men het funxctioneren vh organisme als een geheel kan begrijpen.
  • De kemerken vd weefsels waaruit het licaam is opgebouwd te beschrijven, met de voornaamste eigenschappe, plaats, structuur en voornaamste funcie van iedere weefselgroep.
  • Epityheelweefsel, bind- en steunweefsel, kraakbeenweefsel, beenweefsel, spierweefsel en zenuwweefsel.
    
• Wat betekent Histologie?

  De leer vd bouw en functie vd weefsels
• Noem 4 grote groepen weefesl

  Epitheel weefsel, Bind-en steunweefsel, spierweefsel, zenuwweefsel
• Welke lagen epitheelweefsel / dekweefsel zijn er

  • Eenlagig epitheelweefsel: 
  • Plaveiselepitheel of plaatepitheel
  • Kubisch epitheel
  • Cilindrisch epitheel
  • Trilhaar epitheel
  • Meerlagig epitheel
  • Verhoornend plaveiselepitheel
  • Niet-verhoornend plaveiselepitheel
  • Overgangsepitheel
  • Endotheel
  • Mesotheel
  • Stofafscheidend epitheel (afscheidend epitheel)
  • Klierweefsel
• Klierweefsel wordt ingedeeld op grond van de plaats waar de klieren hun secreet (product) word afgegeven. Welke klierweefsel kan je noemen

  • Exocriene klieren
  • Eccriene klieren
  • Apocriene klieren
  • Holocriene klieren
  • Endocriene klieren
  • Endo-exocrieneklieren
• Noem de 5 functies van dekweefsel

  1. Bedekkende functie 
  2. Afgeven van stoffen 
  3. Opname van voedingsstoffen
  4. Transport functie
  5. Zintuigfunctie
• Epitheel weefsel

  Dekweefsel
• Plaveisel epitheel

  Eenlagig plat dekweefsel - bv nieren en longblaasjes en bloedvaten binnenwand
• Kubisch epitheel

  Eenlagig kubusvormig dekweefsel - afgiften van bv slijm of klierproducten. Klierbuizen van bv klieren, eierstokken en de nierkanaaltjes
• Cilindrisch epitheel

  Eenlagig buisvormig hoog dekweefsel - bv bekleding binnenzijde vh maagdarmkanaal, dunne darm, galblaas en baarmoeder. Oppervlaktevergroting in dunne darm - darmvlokken
• Trilhaar epitheel

  Eenlagig dekweefsel met trilharen - bv luchtwegen, eileiders en middenoor
• Meerlagig epitheel

  Dik dekweefsel - nauwelijks passeerbaarhuid, in de neus en keelholte
• Endotheel

  Dekweefsel aan de binnenkant - binnenbekleding in het hart en de bloedvaten
• Stofafscheidend epitheel

  Afscheidend epitheel (zweet- en talgklieren)
• Klieren zonder afvoerbuis

  Increten, geven hun product af aan het bloed/hormonen
• Exocriene klieren / excretie

  Klieren met afvoerbuis
• Eccriene klieren

  Scheiden stoffen af die in de kliercel wordt gemaakt
• Apocriene klieren

  Scheiden stoffen af en een deel van de cel
• Holocriene klieren/secretie

  Scheiden stoffen af waarbij de hele cel verloren gaat
• Endocriene klieren/increten

  Hebben geen afvoerbuis, zijn hormoonklieren en geven hun afscheidingsproduct rechtstreeks vanuit de cellen aan het bloed af. bv schildklier en bijnieren
• Endo-exocriene klieren

  Scheiden hun product af via een afvoerbuis en zonder afvoerbuis. Bv de alvleesklier en de geslachtsklieren.
• Verhoornend Plaveisel epitheel

  Opperhuid
• Niet-verhoornend Plaveisel epitheel

  Scheidt in mindere of meerdere mate slijm
• Overgangsepitheel

  Elastisch - bv urinebuis is bedekt met dit epitheel
• Mesotheel

  Bekleedt inwendige holten die met vocht gevuld zijn en geen endotheelbekleding hebben
• Stofafscheidend epitheel

  Het scheidt stoffen in of buiten het lichaam af. Het afscheidend epitheel vormt orgaantjes die buis, zak of trosvormig zijn.
• Klierweefsel

  Klierweefsel is op veel plaatsen in het lichaam geconcentreerd tot aparte orgaantjes, de klieren. De regulatie vd klieractiviteit vindt plaats door het zenuwstelsel of door hormonen. De indeling van klieren gebeurt op grond vd plaats waar de klieren hun secreet aan afgeven.
• Buisvormige klieren

  Zweetklieren, darmsapklieren, maagsapklieren en nieren
• Zak- of trosvormige klieren

  Speekselklieren, talgklieren en alvleesklier
• Gemengde klieren

  Zowel buis- als trosvorm - de meeste klieren hebben deze vorm
• Klieren zonder afvoerbuis

  Hormoonklieren, maag, darm, slijmvlies en longen.
• Secretie

  Klieren met afvoerbuis - Werkstoffen afscheiden - bv spijsvertersingssappen