Samenvatting - Class notes - Hormonen

• 1610751601 Thema 1: Vermoeidheid

• Wat is de samenstelling van bloed

   - 50% bloedplasma (voornamelijk vocht en eiwitten)
   - 50% bloedcellen (rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes
• Waarin worden witte bloedcellen onderverdeeld

  In:
   - monocyten.
   - lymfocyten.
   - granulocyten.
   - leukocyten.
• Hoe beschermen leukocyten het lichaam tegen infecties

  Door schadelijke bacteriën van buiten te doden en ander ziekteverwekkers (met name virussen) op te ruimen
• Hoe verloopt het transport van witte bloedcel naar de lichaamsweefsels

  Ze kruipen door de poreuze wand van de haarvaten, en gaan vervolgens door het extracellulaire vocht naar de cellen in de verschillende lichaamsweefsels
• Wat doen leukocyten in de lichaamsweefsels

  Ze vallen de pathogenen aan.
• Waar worden witte bloedcellen aangemaakt

  In het beenmerg
• Wanneer worden mensen vatbaarder voor infectieziekten

  Wanneer er in het lichaam meer witte bloedcellen worden afgebroken dan aangemaakt
• Wanneer vind men een verhoogd aantal leukocyten in het bloed (leukocytose)

  Bij
   - ontstekingen.
   - septische shock.
   - brandwonden.
   - stress.
   - sommige auto-immuunziekten.
   - leukemie.
• Welke vorm heeft een witte bloedcel

  Witte bloedcellen kunnen allerlei vormen aannemen.
• Wat vervoeren rode bloedcellen

  Rode bloedcellen vervoeren zuurstof en koolstofdioxide
• Welk eiwit zit er in de rode bloedcel

  Hemoglobine
• Wat doet hemoglobine in de rode bloedcel

  Het bindt zuurstof uit de lucht aan het bloed in de poreuze haarvaten van de longen.
• Waar bindt hemoglobine zuurstof uit de lucht

  In de haarvaten van de longen
• Hoe heet het proces van zuurstofbinding door hemoglobine in de haarvaten van de longen

  Diffusie
• Wat doen de rode bloedcellen

  Afgifte van zuurstof en terugname van koolstofdioxide
• Welk enzym heeft de rode bloedcel

  Koolzuuranhydrase
• Wat doet het enzym koolzuuranhydrase in de rode bloedcel

  Het zet koolstofdioxide om naar bicarbonaat.
• Hoeveel % van het menselijk bloed bestaat uit rode bloedcellen

  Bijna 45%
• Welke vorm heeft een rode bloedcel

  Biconcave vorm (kleine ronde schijfjes, aan beide kanten wat ingedeukt)
• Hoeveel rode bloedcellen bevat het bloed van een gezonde man per mm3

  5.4 miljoen
• Hoeveel rode bloedcellen worden er per seconde door het beenmerg afgebroken en opnieuw aangemaakt

  2,4 miljoen
• Wat is polycythaemia vera

  Polycythaemia vera is een ziekte waarbij chronisch teveel erytrocyten worden gevormd
• Wanneer worden er teveel rode bloedcellen gevormd

  Bij zuurstofgebrek door een verminderde longfunctie zoals bij zware rokers, bij hartfalen, longziekten en tijdens verblijf op grote hoogte
• Wat is anemie

  Anemie is wanneer er een te geringe aanmaak, of een te overdreven afbraak van rode bloedcellen is
• Wat is een oorzaak van verminderde aanmaak van rode bloedcellen (anemie)

   - Ijzer tekort.
   - vit. B12 tekort.
   - Foliumzuur tekort.
• Kunnen zwangere vrouwen ook anemie ontwikkelen

  Ja, de aanmaak van rode bloedcellen tijdens de zwangerschap neemt toe, maar ook het volume van het bloedplasma, zodat het relatieve gehalte (de concentratie) van de bloedcellen in het bloed toch af kan nemen
• Zijn bloedplaatjes cellen

  Nee, bloedplaatjes zijn geen echte cellen maar kleine afsplitsingen van uitgerijpte cellen die in het beenmerg worden aangemaakt (megakaryocyten)
• Waarbij spelen bloedplaatjes een belangrijke rol

  Bij de bloedstolling
• Welk eiwit is een sleuteleiwit in  de bloedstolling

  Trombine
• Wat doet trombine

  Trombine zorgt voor de vorming van een fibrine netwerk
• Wanneer vind je een teveel aan bloedplaatjes

  Bij:
   - infecties.
   - ontstekingen.
   - ijzergebrek.
   - na verwijdering van de milt.
• Wanneer krijg je bloed met een te laag gehalte aan bloedplaatjes

  Dat ontstaat door: 
   - verminderde aanmaak door het beenmerg.
   - verhoogd verbruik door vb.: een bloeding.
   - wanneer de bloedplaatjes verwijderd worden door de milt.
• Waar worden bloedcellen aangemaakt

  In het beenmerg
• Wat gebeurt er als de bloedcellen rijp zijn

  Dan zwermen ze uit naar de bloedbaan waar ze door het plasma vervoerd worden door het lichaam
• Wat is hematopoëse

  De bloedvorming/vorming van bloedcellen
• Wat is BSE

  BSE is de erytrocyt bezinkingssnelheid.
  De snelheid mm/h waarmee rode bloedcellen in een buisje bloed onder invloed van de zwaartekracht naar beneden zakken
• Wat is trombocytopenie

  Bij trombocytopenie zijn er te weinig bloedplaatjes (trombocyten) in het bloed aanwezig
• Oorzaken van trombocytopenie (te weinig bloedplaatjes)

   - verminderde aanmaak
   - verhoogd verbruik. 
   - verhoogde afbraak door vb.: de milt
   - een combi van deze 3.
• Breekt de milt bloedplaatjes af

  Ja, normaal gezien breekt de milt bloedplaatjes af die niet meer actief zijn. Bij trombocytopenie (te weinig bloedplaatjes) breekt de milt soms ook nog de actieve bloedplaatjes af.
• Hoelang zijn bloedplaatjes actief

  In gezonde mensen ongeveer 10 dagen
• Wat kan een reden zijn van verminderde aanmaak van bloedplaatjes/trombo's

   - gebrek aan vit. B12
   - gebrek aan foliumzuur
   - beenmerginfiltratie zoals leukemie of myelodysplastisch syndroom
   - erfelijke ziektes zoals TAR-syndroom
   - chemotherapie of bestraling
• Hoe behandel je trombocytopenie (te weinig bloedplaatjes) bij kinderen

  Bij kinderen < 10j wordt het vaak niet behandeld; het gaat vanzelf over
• Hoe behandel je trombocytopenie (te weinig bloedplaatjes) bij volwassenen

  Meestal met Prednison
• Waarom wordt er geen bloedtransfusie gegeven bij trombocytopenie (te kort aan bloedplaatjes)

  Omdat  bloedplaatjes maar kost blijven bestaan in de circulatie (10 dg).
  Wel in een acute situatie waarin er een vooruitzicht is dat de productie spontaan weer op gang zal komen
• Wat doet men wanneer medicatie tegen trombocytopenie (te weinig bloedplaatjes) niet werkt

  Men verwijdert de milt. Dit helpt ongeveer 70% van de mensen om van de ziekte te genezen.
• Wat zijn verschijnselen van trombocytopenie (te weinig bloedplaatjes)

   - vaak bloedneuzen.
   - purpura. 
   - blauwe plekken.
   - puntbloedinkjes (petechiën).
   - bloedingen huid en/of slijmvliezen.
   - bloedingen in het maag-darmkanaal/bloedbraken/bloed in de ontlasting (melaena)
   - nier- of urineweg bloeding.
   - hersenbloeding.
• Wat is trombocytose

  Een teveel aan bloedplaatjes in het bloed
• Wat is een primaire trombocytose

  Wanneer de trombocytose te wijten is aan een bloedziekte zoals leukemie
• Wanneer heb je primaire trombocytose (teveel aan bloedplaatjes)

  Wanneer het beenmerg teveel bloedplaatjes aanmaakt
• Wanneer heb je een secundaire trombocytose (teveel aan bloedplaatjes)

  Dan is de stijging van het aantal bloedplaatjes een reactie op een andere aandoening, zoals een bloeding, ijzertekort, infectie, ontstekingsziekte (zoals reumatoïde artritis) of het gevolg van een ingreep of inname van bepaalde geneesmiddelen