Samenvatting - Class notes - Inleiding Internationaal Publiekrecht

• 1604271600 Week 1: Internationaal publiekrecht als wereldrecht

• Wat is internationaal publiekrecht?

  "Internationaal publiekrecht regelt de uitoefening van publiek gezag in de internationale gemeenschap. Het kent bevoegdheden toe aan entiteiten die publiek gezag uitoefenen (vooral Staten en internationale organisaties) en biedt een juridisch kader waarbinnen zij deze bevoegdheden uitoefenen." (Nollkaemper, para 9)
  
  "Internationaal publiekrecht beschermt publieke belangen, zoals veiligheid, welzijn, bescherming van natuur en milieu, etc." (Nollkaemper, para 18)
• Wat is de Vrede van Westfalen (1648)?

  Een serie van Vredesverdragen die getekend werden tussen mei en oktober 1648 in Osnabrück en Münster. De verdragen beëindigden de Dertigjarige oorlog in het Heilige Roomse Rijk, en de Tachtig jarige Oorlog tussen Spanje en de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Hier bevestigde Spanje ook formeel de onafhankelijkheid van de Nederlanse Republiek.
• Wat stond er in de vredesverdragen van Westfalen?

  Uit de bijeenkomst kwam voort dat er vrede werd gesloten, en het zou moeten gaan om een soevereine staat, niet perse om de vorst of religieuze etniciteit. --> De staat is de hoogste etniciteit, niet de vorst of religieuze macht.
• Wie was Hugo de Groot (Grotius) (1583-1645)?

  Alumni van Leiden, bekend van ontsnapping boekenkist uit slot Loevenstein. 
  De Groot was de voorloper van het natuurrechtelijk denken.
• In welke boeken schreef De Groot o.a. Over zijn natuurrechtelijk denken?

  - De iuri belli ac pacis (over het recht van oorlog en vrede)
  - Mare liberum (vrijhandel en toegang tot de zee (zeerecht))
• Wat is het verschil tussen de  nationale en internationale rechtsorde?

  Nationale rechtsorde
  • Hoogontwikkeld
  • Verticale structuur (b.v. tussen staat en rechtssubjecten)
  • Centraal gezag (wetgever, rechterlijke en uitvoerende macht)
  • Rechter à bindende uitspraken
  
  Internationale rechtsorde
  • Gefragmenteerd
  • Horizontale structuur (b.v. tussen soevereine staten)
  • Geen centraal gezag
  • Geen ‘automatische wereldrechter’, rechtsmacht Internationaal Gerechtshof
  • Grote beleidsvrijheid voor staten
  • Onderscheid tussen vredes- en oorlogsrecht
• Wat is Monisme?

  Uitgangspunt is eenheid van nationale en internationale rechtssysteem. 
  --> Internationale bepalingen kunnen direct verplichtingen opleggen aan burgers.
• Wat is Dualisme?

  Gaat uit van afzonderlijk internationaal en nationaal rechtsstelsel.
  --> Pas na omzetting (transformatie) van internationale bepalingen in het nationale recht ontstaan er rechten en verplichtingen voor burgers.
• Wat houdt Artikel 93 GW in?

  Dit artikel slaat op de Doorwerking van internationaal recht in de nationale rechtsorde.
  
  "Bepalingen van verdragen en van besluiten van volkenrechtelijke organisaties, die naar haar inhoud een ieder kunnen verbinden, hebben verbindende kracht nadat zij zijn bekendgemaakt."
  
  --> Arresten hierbij: Spoorwegstakingarrest en Rookverbodarrest
• Wat houdt Artikel 94 GW in?

  Dit artikel slaat op de Voorrang internationale rechtsorde boven nationale wet.
  
  "Binnen het Koninkrijk geldende wettelijke voorschriften vinden geen toepassing, indien deze toepassing niet verenigbaar is met een ieder verbindende bepalingen van verdragen en van besluiten van volkenrechtelijke organisaties."
• Wat is zijn de Verenigde Naties?

  • Intergouvernementele organisatie opgericht in 1945 (Na WOII)
  • 193 lidstaten
  • Verantwoordelijk voor het handhaven van vrede en veiligheid
  • Samenwerking op het gebied van mensenrechten, internationaal recht, ontwikkeling van de wereldeconomie en wetenschappelijk onderzoek. 
  • Hoofdkantoor in New York, deelhoofdkantoren in Genève, Wenen en Nairobi
• Wat zijn de belangrijkste organen van de Verenigde Naties?

  • Algemene Vergadering van de Verenigde Naties (AVVN) (193 leden)
    
  • Veiligheidsraad (15 leden, waarvan 5 permanente leden - FR, VK, VS, RU, CH --> geallieerden)
  • Internationaal Gerechtshof (Den Haag) (15 Rechters)
• Wat is "Ius ad Bellum"?

  Recht inzake militair geweld. Het is een reeks criteria die
   moet worden geraadpleegd alvorens oorlog te voeren, om te bepalen of oorlog voeren is toegestaan, dat wil zeggen, of het een rechtvaardige oorlog is.

• 1604876400 Week 2: Bronnen en Subjecten van Internationaal Publiekrecht

• Wat houdt artikel 38.1 van het Statuur van het Internationaal Gerechtshof in?

  Dit artikel wordt als eerste gebruikt als er wordt gevraagd naar de bronnen van het internationale publiekrecht.
• Wat zijn de bronnen van het internationale publiekrecht (volgens art. 38.1)?

  • Internationale verdragen
    
  • Internationaal gewoonterecht
  • De door beschaafde naties erkende algemene rechtsbeginselen
  • Rechterlijke beslissingen (juridische uitspraken)
• Wat zijn de verschillende types verdragen?

  1. Bilaterale verdragen
  2. Multilaterale verdragen
• Wat zijn bilaterale verdragen?

  Verdragen tussen twee staten. Bijvoorbeeld het belastingverdrag tussen NL en BE dat gaat over dubbele belasting.
• Wat zijn Multilaterale verdragen?

  Verdragen tussen meerdere staten, bijvoorbeeld het VN-handvest (51 orginele leden, 193 leden in 2020).
• Noem de drie typen onderverdelingen in verdragen:

  1. Traités-contracts
  2. Traités-lois
  3. Traités-constitutions
• Wat houdt type onderverderling traités-contracts in?

  Overeenkomsten over een bepaald subject. Bijvoorbeeld het belastingverdrag tussen NL en BE.
• Wat houdt type onderverdeling traités-lois in?

  Meestal multilateraal, creëren 'wereldwetgeving'. Bijvoorbeeld het Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten (IVBPR).
• Wat houdt type onderverdeling traités-constitutions in?

  Dit type voorziet in oprichting van internationale organisaties. Bijvoorbeeld het VN-Handvest
• Wanneer bepaal je wanneer iets gewoonterecht is of niet?

  Twee elementen spelen hoofdrol (er moet worden voldaan aan beiden punten):
  

  1. Regelmatige statenpraktijk (usus)
  2. Opvatting dat deze praktijk vereist is op basis van het internationaal recht (opinion iuris sive neccessitatis) 
• Wat is statenpraktijk (usus)?

  Handelen of nalaten van staten, verklaringen over concrete situaties, nationale wetgeving en praktijk van internationale organisaties. 
  --> Dient wijdverbreid te zijn (acceptatie door meerdere landen)
• Wat is een Persistent Objector?

  Staat die zich vanaf het begin aanhoudend verzet zal niet gebonden zijn aan de regel van het gewoonterecht.
• Wat is opinion iuris sive neccessitatis?

  • Staat bezigt praktijk op grond van rechtsovertuiging (kan bijvoorbeeld worden afgeleid door verklaringen van vertegenwoordigers van de staat)
  • Valt vaak samen met statenpraktijk (usus), maar toch twee aparte criteria
• Wat zijn beschaafde staten?

  Beginselen waar een rechtsorde gewoonlijk vanuit gaat, voor zover deze beginselen door de staten van de internationale gemeenschap worden erkend. 
  
  Voorbeelden:
  Goede trouw, redleijkheid en bilijkheid, proportionaliteit.
• Wat zijn de 'aanvullende bronnen' die worden bedoeld in art. 38.1?

  1. Rechterlijke uitspraken (uitspraken van Internationale Gerechtshoven hebben alleen maar betrekking op de staten die deelnamen aan dat geschil)
  2. Doctrine (wat zeggen academici?)
  3. Bindende besluiten volkenrechtelijke organisatie (art. 94 GW)
  4. Soft law 
  5. Eenzijdige handelingen en verklaringen 
• Wat kan een persoon die naar internationaal recht rechtssubjectiviteit bezit?

  • Internationale rechtshandelingen verrichten, zoals het sluiten van verdragen;
    
  • Internationale rechten bezitten;
  • Rechten op internationaal niveau afdwingen;
  • Internationale verplichtingen hebben;
  • Op internationaal niveau aansprakelijkheid worden gesteld 
• Wat is jus cogens?

  Jus cogens is het hoogste gewoonterecht. Dit gewoonterecht is zo hoog, dat je er nooit van mag afwijken en dus hierbij ook nooit een 'persisent objector' mag worden.
  --> VB: genocide verbod
• Wie hebben volledige rechtspersoonlijkheid bij subjecten van internationaal recht?

  Staten
• Wie hebben beperkte rechtspersoonlijkheid bij subjecten van Internationaal Recht?

  1. Internationale Organisaties
     
  2. De facto regimes en volken
  3. Individuen
  4. Internationale Ondernemingen
  5. De mensheid
• Wanneer is een staat een staat?

  1. Effectief gezag over grondgebied met bevolking
     
  2. Legaliteit
  3. Zelfbeschikking
  4. Erkenning
• Wat zijn manieren van totstandskoming en wijziging van een staat?

  1. Afscheiding
     
  2. Ontbinding
  3. Aaneensluiting
  4. Verovering
• Wanneer is  een staat gelegitimeerd tot ontbinding?

  Bij proces van dekolonisatie
• Wanneer heeft een volk recht op een staat?

  1. Interne zelfbeschikking
     
  2. Externe zelfbeschikking
• Wat is interne zelfbeschikking?

  Volk heeft recht om binnen de grenzen van een staat tot op zekere hoogte eigen ontwikkeling te bepalen. Dit moet wel worden uitgeoefend binnen de grenzen van de staat (secession of queec case).
  --> Niet per direct van belang voor vorming van nieuwe staten
• Wat is externe zelfbeschikking?

  Bestaat alléén in twee gevallen:
  

  1. Aan volkeren die waren onderworpen aan dekolonisatie
  2. Volkeren zie zijn onderworpen aan buitenlandse bezetting.

  --> kan grond vormen voor de stichting van een eigen staat door een volk.
• Wat zijn internationale Organisaties?

  1. Opgericht om gemeenschappelijke belangen te behartigen
     
  2. Bv armoedebestrijding en ontwikkeling; beschermen milieu en vrede en veiligheid
  3. Algemene organisaties; vn, eu, afrikaanse unie, organisatie van amerikaanse staten
• Wordt er gevraagd naar de vereisten voor staatvorming?
  
  --> Montevideo verdrag!!!