Samenvatting - Geschiedeniswerkplaats 4 vmbo-kgt examenboek

• 1.1 De Nederlandse staatsinrichting nu

• Monarchie

  Land met een erfelijk staatshoofd zoals een koning.
• Koninkrijk

  Monarchie met een koning
• Staatshoofd

  Iemand die in een staat het hoogste gezag vertegenwoordigt
• Republiek

  Staat zonder erfelijk staatshoofd.
• Democratie

  Land waarin het volk de regeerders kiest.
• Parlement

  volksvertegenwoordiging
• Eerste kamer

  Door de Provinciale staten gekozen Nederlandse volksvertegenwoordiging. 
• Tweede kamer

  Direct gekozen Nederlandse volksvertegenwoordiging.
• Parlementaire democratie

  Politiek systeem waarin de met algemeen kiesrecht gekozen volksvertegenwoordiging (parlement) het laatste woord heeft.
• Dictatuur

  1) land waarin één persoon (de dictator) of partij alle macht heeft, 2) tegengestelde van democratie.
• Constitutionele monarchie

  Koninkrijk met een grondwet.
• Grondwet

  Wet waarin de belangrijkste rechten staan en regels voor het bestuur van een land.
• Grondrechten

  Rechten die in de grondwet staan
• Rechtstaat

  Land waarin alle burgers en de overheid zich moeten houden aan de wet.
• Onafhankelijke rechtspraak

  Rechters zijn van niemand anders afhankelijk, maar moeten zich alleen baseren op de wet.
• Rechtelijke macht

  De rechters en officieren van justitie.
• Wetgevende macht

  Het parlement.
• Uitvoerende macht

  De regering.
• Machtenscheiding

  Scheiding tussen de wetgevende, uitvoerende en rechtelijke macht.
• Regering

  Ministers met de koning.
• Kabinet

  De gezamenlijke ministers.
• Ministers

  Lid van de regering.
• Minister-president

  Hoofd van het kabinet.
• Premier

  Minister-president.
• Staten-Generaal

  Het Nederlandse parlement bestaande uit de eerste en tweede kamer.
• Wetsvoorstel

  Wet die nog niet is goedgekeurd door het parlement en dus nog niet geldig is.
• Recht van amendement

  Recht om een wetsvoorstel te veranderen.
• Recht van initiatief

  Recht om een wetsvoorstel te doen.
• Wetgevende bevoegdheden

  Rechten waardoor het parlement samen met de regering wetten kan maken.
• Recht van budget

  Recht om uitgaven van de regering goed of af te keuren.
• Controlerende bevoegdheden

  Rechten die het parlement helpen om de regering te controleren.
• Recht van interpellatie

  Recht om een minister te ondervragen.
• Recht van enquête

  Recht om een parlementair onderzoek in te stellen.
• Politieke partijen

  Organisatie van mensen die zich vanuit bepaalde politieke ideeën bezighouden met het overheidsbestuur.
• Coalitiepartijen

  Partijen die samenwerken in de regering.
• Oppositie

  De partijen die tegen het kabinet zijn.
• Indirecte verkiezingen

  Verkiezingen waarbij volksvertegenwoordigers worden gekozen door andere volksvertegenwoordigers die zelf via rechtstreekse verkiezingen zijn gekozen.
• Provinciale staten

  Bestuur van een provincie
• Klassieke grondrechten

  Rechten in de grondwet die bescherming tegen de overheid garanderen.
• Discriminatie

  Het onterecht maken van verschil.
• Vrijheid van godsdienst

  Recht om een godsdienst vrij te kiezen en te belijden
• Vrijheid van meningsuiting

  Recht om gevoelens en gedachten te uiten
• Vrijheid van drukpers

  Recht om gevoelens en gedachten te uiten via de media
• Media

  Communicatiemiddelen, zoals kranten, radio, televisie en internet
• Vrijheid van vereniging en vergadering

  Recht om zich te verenigingen in vakbonden, politieke partijen en andere organisaties
• Vrijheid van onderwijs

  Vrijheid om een school te stichten of te kiezen die past bij het eigen geloof of de levensovertuiging
• Sociale grondrechten

  Grondrechten die recht geven op steun van de overheid
• Recht op bestaanszekerheid

  De overheid zorgt voor sociale zekerheid
• Recht op onderwijs

  De overheid zorgt voor goed onderwijs
• Recht op gezondsheidszorg

  De overheid bevordert de volksgezondheid