Samenvatting - Jeugd en recht

• 1 Ter oriëntering

• In hst. 1 worden diverse begrippen omschreven en wordt een overzicht gegeven van historische ontwikkelingen op gebied van jeugdrecht.

• Wat is justitionele jeugdbescherming?

  Een vorm van gedwongen hulpverlening aan jeugdigen die is gebaseerd op rechterlijke uitspraken, volgens het reglement van de kinderwetten. 

• Waar staat jeugdrecht voor?

  Jeugdrecht omvat alle wettelijke bepalingen mbt minderjaringen, hun juridische relatie met hun ouders en hun bijzondere positie in de maatschappij.

   

  Is een overkoepelende term voor diverse wetten, er is geen algemene overkoepelende Wet op Jeugdrecht.

  Doel van de bepalingen is jongeren optimale ontplooiingskansen en bescherming te bieden.

• Waar komt het begrip jeugdzorg vandaan?

  Komt voort uit de vroegere armenzorg, die eerst in handen lag van particulieren en later in handen van de overheid. Het was gericht op verwaarloosde en verweesde kinderen die geïsoleerd, en bewaakt moesten worden als criminele jeugd. Hulpverlening ontstond pas toen men ging inzien dat er een verband bestond tussen verwaarlozing en criminele jeugd. Er ontstaan sociale studies, sociale wetten en vernieuwde inrichtingen.

• Waar staat jeugdbescherming voor en wat is het verschil met justitiële jeugdbescherming?

  Alle bestaande vormen van hulpverlening voor jongeren wiens ontwikkelingsmogelijkheden door omstandigheden belemmert worden.

  Omvat o.a. MKV, Boddaertcentra, adviespunt kindermishandeling.

   

  Justitiële jeugdbescherming is een hulpverlening aan minderjarigen die berust op een rechterlijke uitspraak (= gedwongen hulpverlening).

• Geef de belangrijkste kinderwetten van na 1905 weer die zijn ontstaan in de jaren: 1921, 1947, 1956, 1965, 1989, 1995, 2001.

  1921: opname ondertoezichtstelling en introductie kinderrechter. 1947: taak van de kinderrechter wordt uitgebreid. 1956: voogdijraden worden georganiseerd. Nieuwe naam: raden van de kinderbescherming. Nieuwe regels met betrekking tot adoptie. 1965: invoering nieuw kinderstrafrecht en strafrechtproces. Kinderen onder de 12 mogen niet strafrechtelijk worden vervolgd. 1989: wet opneming buitenlandse pleegkinderen en wet op jeugdhulpverlening. 1995: introductie nieuw jeugdstraftrecht en strafrechtproces. 2001: invoering wet taakstraffen. Beginselen wet justitionele inrichtingen en openstelling huwelijk. 

• Waar staat jeugdhulpverlening voor?

  Activiteiten gericht op het bij kinderen en jongeren voorkomen, verminderen of opheffen van problemen of stoornissen van lichamelijke/geestelijke/sociale/pedagogische aard die hun ontwikkeling naar volwassenheid ongunstig kunnen beïnvloeden.

   

  Omvat slechts een klein deel van de totale jeugdwelzijnszorg (dit zijn voorzieningen op gebied van gehele verzorging en opvoeding van alle jongeren). Jeugdhulpverlening en jeugdwelzijnszorg hangen sterk met elkaar samen.

• Waar staat jeugdzorg voor?

  Ondersteuning van en hulp aan jeugdingen en ouders/opvoeders bij opgroei- en opvoedingsproblemen of dreigende zodanige problemen.

   

  Is een ruim begrip, vallen vele vormen van hulpverlening onder.

  Dit begrip wordt steeds vaker gebruikt in de plaats van jeugdhulpverlening en jeugdwelzijnszorg.

• Historisch overzicht.

  Jeugdzorg heeft oorsprong in armenzorg en bijzondere zorg voor jongeren (ontwikkelde vanaf 18e eeuw).

  In eerste instantie als liefdadigheid: zorg was niet iets waar armen/gehandicapten recht op hadden, dit ontwikkelde zich pas in de 19e en 20e eeuw.

  Zorg voor kinderen ontwikkelde vanuit veranderd denkbeeld dat kinderen niet vanaf hun 5e voor zichzelf kunnen zorgen en vanuit belang bij opvang (hoge criminaliteit en bedelarij). Rond 1850 werden de eerste inrichtingen opgericht, hierbij stond belang van opvang en opvoeding centraal ipv belang van maatschappij.

  Vanaf 1875 sociale wetten opgesteld: begin met Kinderwetje van Van Houten (geen kinderarbeid meer tot 12 jr). In 1901 wet dat ouders uit ouderlijke macht ontzet kunnen worden.

  Zo geregeld dat overheid subsidie geeft en toezicht houdt, maar in principe is kinderzorg vanaf het begin een zaak van particulier initiatief.

  Verzuiling in de eerste helft van 20e eeuw leidde tot grote groei aan aantal instellingen. Dit remde weer af rond 1960, toen ontstond in samenleving twijfel over nut van instellingen: onstaan 'alternatieve hulpverlening' zoals adviesbureaus en hulp op vrijwillige basis.

  Rond 1990 speelde decentralisatie: verantwoordelijkheid werd overgeheveld naar provincies.

   

  Belangrijkste ontwikkelingen in de kinderwetgeving: ondertoezichtstelling, jeugdstrafrecht, ouderlijke macht en voogdij, veranderde definitie huwelijk.

• 1.1 Inleiding

• Belangrijke begrippen:

  - jeugdrecht

  - jeugdbescherming en jeugdbeschermingsrecht

  - jeugdhulpverlening en jeugdwelzijnszorg

  - jeugdzorg

• 1.2.1 Jeugdrecht

• Wat behoort tot het jeugdrecht?

  • de regeling van de rechtspositie van de jongere in het Burgerlijk Wetboek (afstamming, verhouding tot de ouders, minderjarigheid)
  • bepalingen van het Burgerlijk Wetboek op grond waarvan door de rechter ingegrepen kan worden in de juridische en daardoor in de feitelijke verhouding tussen ouders en kinderen
  • bepalingen van het jeugdstrafrecht en het jeugdstrafprocesrecht
  • bepalingen over de organisatie (opzet, uitvoering, bekostiging) van de Nederlandse jeugdzorg

• 1.2.2 Jeugdbescherming en jeugdbeschermingsrecht

• Wat is jeugdbescherming?

  Alle bestaande vormen van hulpverlening voor die jongeren wier ontwikkelingsmogelijkheden door bepaalde omstandigheden belemmerd worden.

  Die vorm van hulpverlening aan minderjarigen die berust op een rechterlijke uitspraak, gegeven krachtens de bepalingen van de kinderwetten.

• Het begrip jeugdbescherming is in de plaats gekomen van het begrip kinderbescherming.

• Wat is justitiële jeugdbescherming?

  Die vorm van hulpverlening aan minderjarigen die berust op een rechterlijke uitspraak, gegeven krachtens de bepalingen van de kinderwetten. Er is hier sprake van door de kinderrechter opgelegde, gedwongen (justitiële) jeugdhulpverlening.

• Wat wordt bedoeld met jeugdbeschermingsrecht?

  Het gedeelte van de kinderwetten dat betrekking heeft op deze specifieke vorm van bescherming van minderjarigen.