Lees hier de samenvatting en de meest belangrijke oefenvragen van Samenleving ter discussie : een inleiding in de sociale filosofie | 9789062831562 | Frans van Peperstraten ; [ill.: Jolanda Molenaar].

• 1 Oudheid en Middeleeuwen: een hogere orde

•   Wanneer is volgens Plato spraken van een rechtvaardige staat?

  De 4 belangrijkste deugden dienen aanwezig te zijn, te weten: wijsheid, dapperheid, zelfbeheersing en rechtvaardigheid, de ideale staat komt dan vanzelf totstand: wijsheid moet de deugd van de leiders zijn, dapperheid die van de wachters en zelfbeheersing van alle 3 (regeerders,wachters en werkers). Iedere stand heeft zijn specifieke taak en aard waarbij de derde stand zorgt voor e economische behoeften, wachters die de orde handhaven die door de leiders is uitgedacht. Zo is er harmonie tussen de standen en dat is rechtvaardigheid.

• Welke analogie bestaat er tussen de rechtvaardige staat en het rechtvaardige individu volgens Plato?  

  De individuele psyche bestaat ook uit 3 delen of vermogens. Het laagste vermogen is de begeerte, het streven naar de vervulling van allerlei behoeften, zoals eten en seks. Het energieke deel (= dapperheid), dat agressie naar buiten kan vertonen, maar ook naar binnen, door de begeerte te onderdrukken. Doordat deze 2 met elkaar in conflict komen is het noodzakelijk dat de psyche geleid wordt door het redelijke deel, de rede (= wijsheid). Zelfbeheersing maakt de harmonie mogelijk.

   

• Hoe denken Plato en Aristoteles over het maken van winst?  

  Plato idee winst: was de vrije markt slecht winst maken was slecht. Wie werkte waren domme mensen, slaven negers enz. Plato vond het eigendom verfoeilijk. Want eigendom lijdt tot eigenbelang. Plato is een van de grondleggers van communisme het ging om de gemeenschap. Arristoteles hield wel een pleidooi voor handel economie maar op sociale economie, want als winst het doel is overheerst altijd het eigenbelang en niet het belang van de gemeenschap

   

• Wat is de relatie tussen Plato’s stelling dat de koningen filosofen moeten zijn en de gelijkenis van de grot?  

  Omdat filosofen inzicht hebben in de Ideeën achter de waarneembare dingen. Bij de grot zagen de gevangen alleen de waarneembare dingen en dachten dat wat zij zagen de enige werkelijkheid was maar toen er 1 vrij kwam en zag dat er meer was en zag de ware werkelijkheid datzelfde geldt voor koningen die filosofen zijn. Die zien ook wat het werkelijke is.

   

• Welke kritiek zou Aristoteles naar aanleiding van deze gelijkenis op Plato’s filosofie formuleren?  

  Dat er maar 1 werkelijkheid is en dat dat de zichtbare werkelijkheid is.

   

• Welke principiële verschillen bestaan er tussen de filosofie van Plato en Aristoteles?  

  Aristotele vindt de Ideeënwereld een nutteloze en onmogelijke verdubbeling van de werkelijkheid, voor Aristoteles is er maar 1 wereld. Bovendien wil Aristoteles niet een niet-bestaande ideale staat beschrijven maar meer empirisch te werk gaan en dus meer op feitelijke ervaringen omtrent de staat baseren. Aristoteles vind de polis een gemeenschap van vrije en gelijke burgers, Plato gaat uit van politieke macht.

   

• Wie zijn volgens Aristoteles de volwaardige leden van de staat?  

  Alleen aan die heren die vrij zijn van de dwang van de materiele behoeftevervulling komt dus het volwaardige,dat wil zeggen politieke actieve burgerschap toe. (De redenen waarom groepen mensen er niet bij horen ligt in de lijn van het natuurrecht). De slaaf hoort er niet bij want die is van nature slaaf. De vrouw niet want die is er van nature niet voor geschikt. Ook de vrije arbeiders en handelaren zijn volgens Aristoteles niet geschikt om aan de politiek deel te nemen. (Politiek staat tegenover de economie.)

   

• In welke zin hebben de filosofieën van Plato en Aristoteles een sterk ethisch accent?  

  Beide filosofen houden zich kritisch bezig met de manier van het juiste handelen, dit staat centraal bij ethiek.

   

• Welke betekenis heeft de polis volgens Aristoteles?  

  Polis is de belangrijkste soort van gemeenschap. Ontstaan om materiele en economische motieven maar als het eenmaal ontstaan is is het omwille van het goede leven. Het betekent het gezamenlijk deel hebben aan het hoogste goed voor de mens. De logos maaktgoede leven mogelijk. Logos is spreken of taal en rede.

   

• Op welke 2 aspecten duidt de kwaliteit van het leven volgens Aristoteles?  

  Het 1^ste aspect hierbij is dat je alles mag doen en daarbij niet gehinderd wordt door andere en door de staat. Het 2^de aspect is dat je jezelf ontplooid en dat daarvoor de middelen ter beschikking worden gesteld door de staat.